قانون کارآموزی و هرچیزی که باید درباره آن بدانید!
هدف از کارآموزی چیست؟ عده زیادی از افراد فارغ التحصیل می‌خواهند حرفه خاصی را در بازار کار آموزش ببیند ترجیح می‌دهند از طریق کارآموزی وارد بازار کار شوند. گاهی اوقات افراد ممکن است حرفه‌ای را بلد باشند اما به دلیل نداشتن سابقه کاری ترجیح می‌دهند با کارآموزی برای خود سابقه تهیه کنند. گاهی اوقات کارفرمایان اطلاع درستی از این که حقوق کارآموزی چقدر است ندارند. به همین دلیل ممکن است بعد از به کارگیری کارآموزان مشکلاتی برای آنها پیش بیاید. در ادامه مقاله قصد داریم حقوق قانونی کارآموزی و تمام شرایط مرتبط با آنها را برایتان بیان کنیم. اگر شما هم قصد استخدام کارآموز را دارید و یا می‌خواهید کارآموز شوید بهتر است درباره قانون کارآموزی بیشتر بدانید.
فهرست مطالب
تعریف کارآموز در قانون کار
تعریف کارآموز در قانون کار را بر اساس ماده ۱۱۲ قانون کار برایتان شرح می‌دهیم؛ طبق این ماده کارآموز به افراد زیر گفته می‌شود:
الف_ کسانی که فقط برای یاد گرفتن مهارتی خاص یا ارتقا مهارت خود و بازآموزی برای مدت معین در مراکز کارآموزی و یا آموزشگاه‌ها آموزش می‌بینند.
ب_ افرادی که به موجب قرارداد کارآموزی به منظور فراگرفتن حرفه‌ای خاص برای مدت معین که بیشتر از سه سال نباشد در کارگاهی معین به کارآموزی توأم با کار اشتغال دارند. البته سن این کارآموزان نباید از ۱۵ سال کمتر و از ۱۸ سال بیشتر باشد.
تبصره ۱ – کارآموزان بند الف ممکن است کارگرانی باشند که مطابق توافق کتبی منعقده با کارفرما به مراکز کارآموزی معرفی می‌شوند و یا‌داوطلبانی باشند که شاغل نیستند و راساً به مراکز کارآموزی مراجعه می‌نمایند.
تبصره ۲ – دستورالعملهای مربوط به شرایط پذیرش، حقوق و تکالیف دوره کارآموزی داوطلبان مذکور در بند “ب” با پیشنهاد شورای عالی کار، به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی می‌رسد.
تفاوت بین کارآموزی و کارورزی چیست؟
برخی از افراد گمان می‌کنند که کارآموزی و کارورزی یک معنی دارند. در حالی که این‌گونه نیست. در کارآموزی، فرد یا افرادی برای یاد گرفتن مهارتی خاص در یک شرکت، مشغول به کار می‌شوند. یعنی می‌توانیم بگوییم که کارآموزان علاوه بر آموزش دیدن در انجام کارها نیز شرکت می‌کنند. اما کارورزان علاوه بر آنکه سن کمتری نسبت به کارآموزان دارند و در دوره طولانی‌تری شرکت می‌کنند کار خاصی را انجام نمی‌دهند!
آنها تنها با نگاه کردن به آموزش دهنده، کار مورد نظر را فرا می‌گیرند. کارآموز حقوق دریافت می‌کند اما به کارورز هیچ‌گونه حقوقی تعلق نمی‌گیرد. همچنین کارورزها بعد از پیدا کردن شغل و کار جدید باید به سرعت از دوره کارورزی خارج شوند. در حالی که برای کارآموزان این‌گونه نیست. پیشنهاد می کنیم که برای اطلاعات بیشتر، درباره قانون کارورزی در مطلب دیگری مطالعه کنید.
حداقل حقوق کارآموز در قانون کار چقدر است؟
مطابق با تبصره ۱ ماده ۱۱۲ اگر کارآموز کارگر باشد یا به مراکز کارآموزی مراجعه کرده باشد باید مانند سایر کارگران حقوقی حداقل به اندازه حقوق پایه وزارت کار به او پرداخت شود. علاوه بر پرداخت حقوق قانونی کارآموزانی که در مراکز و شرکت‌ها به کارآموزی مشغول می‌شوند باید از سایر مزایا نیز بهره‌مند شوند. از جمله این مزایا می‌توانیم به عیدی و سنوات اشاره کنیم.
برخی از شرکت‌هایی که هیچ‌گونه مجوزی برای آموزش ندارند تعدادی کارآموز را با قرارداد کارآموزی استخدام می‌کنند. کارفرمای این شرکت‌ها گمان می‌کنند که چون این افراد کاراموز هستند حقوق قانونی و یا سایر مزایا به آنها تعلق نمی‌گیرد. در حالی که به علت نداشتن مجوز آموزش، آن شرکت آموزشگاه به حساب نمی‌آید و کارآموزان نیز مانند کارگران باید از تمام وظایف قانونی بهره‌مند شود.
برخی از افراد نمی‌دانند که حقوق کارآموزی چقدر است در پاسخ به این سؤال می‌توانیم بگوییم زمانی که کارآموز را استخدام کردید باید به حداقل مبلغ که اداره کار برای کارگران به عنوان حقوق تعیین کرده است توجه کنید؛ مبلغ این حقوق برای کارآموزان هم در نظر گرفته می‌شود.
اگر کارفرمایی تمایل داشته باشد می‌تواند مبلغ اضافه‌تر از آن را به کارآموز پرداخت کنند. اما پرداخت مبلغ کمتر از حقوق اداره کار غیرقانونی است. اگر در محلی به عنوان کارآموز استخدام شده‌اید و می‌خواهید بدانید که آیا حقوق قانونی به شما تعلق می‌گیرد یا خیر می‌توانید با مشاورین ما در دوامضا ارتباط برقرار کنید. همچنین اگر در مکانی به عنوان کارآموز، کار کردید اما حقوق قانونی به شما ندادند می‌توانید فرایند شکایت در اداره کار را در پیش بگیرید.
شرایط استخدام کارآموز چیست؟
همان‌طور که می‌دانید کارآموزان یا سابقه کاری ندارند یا در صورت داشتن سابقه کاری دوره کارآموزی را برای ارتقاء مهارت و یاد گرفتن یک مهارت جدید آغاز می‌کنند. بدین ترتیب نمی‌توان انتظار داشت که رزومه مفصلی برای این افراد وجود داشته باشد! در مقابل شرایط استخدامی کارآموزان نیز خیلی سخت نیست.
اغلب افرادی که کارآموز می‌خواهند انتظار دارند که فرد مورد نظر در زمینه کارآموزی علاقه و کمی مهارت داشته باشد. بهتر است که هنگام درست کردن رزومه برای استخدام کارآموزی زمینه‌های متفاوت علاقه و هرچیزی که در آن استعداد و مهارت دارید را درج کنید. بدین ترتیب کارفرمایان راغب می‌شوند که شما را برای کارآموزی استخدام کنند.
علاوه بر این موارد، حقوقی که برای کارآموزان در نظر گرفته می‌شود حداقل حقوق قانونی کار است به این ترتیب نمی‌توان انتظار داشت که برای این حقوق شرایط استخدامی سختی وجود داشته باشد.
برای کارآموزی کجا بریم؟
گاهی اوقات فردی مهارت خاصی دارد و با آن مهارت نیز در یک پوزیشن شغلی کار می‌کند. اما مهارت فرد درآمد زیادی را برایش فراهم نمی‌کند به همین دلیل تصمیم می‌گیرد که مهارت جدیدی را بیاموزد. در این صورت، کارآموزی را انتخاب می‌کند اما آیا می‌دانید که چه ملاکی برای انتخاب دوره‌های متفاوت کارآموزی وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال می‌توانیم بگوییم که شما بیشتر از هرکسی خودتان را می‌شناسید. همچنین می‌دانید که در چه کاری می‌توانید موفق باشید.
گاهی اوقات انتخاب دوره کارآموزی مرتبط با مهارت فرد است. به طور مثال فردی به طراحی سایت تسلط دارد اما می‌خواهد دوره‌های ui ux را نیز آموزش ببیند تا بتواند در طراحی سایت خبره‌تر عمل کرده و درآمد بیشتری کسب کند. در این صورت مسیر پیش روی این فرد کاملاً واضح و مشخص است.
همچنین می‌داند که برای کارآموزی باید به کدام شرکت برود. گاهی اوقات نیز این افراد وقت و هزینه کافی برای شرکت در دوره‌های آموزشی و کسب مهارت جدید را ندارند. همچنین ترجیح می‌دهند در محلی به عنوان کارآموز استخدام شوند تا علاوه بر یاد گرفتن مهارت جدید از حداقل حقوق قانونی نیز برخوردار باشند.
انواع کارآموزی
کارآموزی ها متنوع هستند. شما می‌توانید در هر رشته‌ای به کار آموزی بپردازید. بر اساس قانون کار به طور کلی دو نوع کارآموزی وجود دارد. نوع اول فردی برای کسب مهارت در یک آموزشگاه خاص یا شرکت به عنوان کارآموز استخدام می‌شود.
نوع دوم افرادی که ۱۵ تا ۱۸ سال سن دارند و برای آموزش دیدن یک دوره خاص در کارگاهی کارآموز می‌شوند. پس می‌توانیم بگوییم که از نظر قانون کار دو نوع کارآموز وجود دارد؛ در اولی کارفرما باید به کارآموزها حداقل حقوق تعیین شده از سمت اداره کار را پرداخت کند. علاوه بر آن باید برای این کار آموزان بیمه رد کرده و آنها را از سایر مزایا محروم نکند.
در این وضعیت کارفرما نمی‌تواند قبل از اتمام دوره کارآموزی، کارآموز را از شرکت بیرون کند. در این صورت کارآموز می‌تواند از او شکایت کرده و تمام حقوق قانونی و خسارت وارد شده را از کارفرما طلب نماید.
کارگر نیز موظف است که تا اتمام دوره کارآموزی نزد کارفرما بماند و به شکل منظم در محل مورد نظر حضور داشته باشد. همچنین باید به آیین نامه انضباطی پایبند باشد. کارآموز باید بعد از اتمام دوره کارآموزی به مدت دو برابر دوره برای کارفرما کار کند.
برای دسته دوم که از ۱۵ تا ۱۸ سال سن دارند مقررات متفاوتی تعیین شده است؛ این افراد تنها تا ۱۸ سالگی یعنی حدود ۳سال می‌توانند در دوره کارآموزی شرکت کنند. با توجه به این که آنها نوجوان هستند روزانه حداکثر شش ساعت کار آموزی برای آنها در نظر گرفته می‌شود. در این شرایط دولت نیز حمایت‌های لازم را از نوجوانان می‌کند تا مهارت‌های کافی را در دوره کارآموزی کسب کنند.
سخن آخر
از ماده ۱۱۲ قانون کار تا ماده ۱۱۸ قانون کار در ارتباط با کارآموز نکات مهمی را ذکر کرده‌اند. می‌توانیم بگوییم که اگر کارفرما هستید و می‌خواهید کارآموز را استخدام کنید در قراردادتان لازم است که نکات قانونی را حتماً قید نمایید. اگر نکات مربوط به تنظیم یک قرارداد کارآموزی را نمی‌دانید برای آنکه دچار مشکل نشوید می‌توانید تنظیم قراردادهای کارآموزی خود را به متخصصان ما بسپارید.
