قوانین حادثه ناشی از کار

حادثه ناشی از کار چیست؟

هر نوع حادثه یا اتفاقی که در زمان حضور کارکنان در محیط کار برای آنها رخ دهد به عنوان حادثه ناشی از کار در نظر گرفته می‌شود. حتی اگر فرد در حال رفت و برگشت به محل کار خود باشد یا کارفرما او را برای انجام ماموریت به بیرون از محل کار فرستاده باشد و حادثه‌ای برای او رخ دهد باز هم در همین دسته از حوادث قرار می‌گیرد.
این موضوع در قانون کشور آمده و هیچ کس نمی‌تواند منکر آن شود؛ پس اگر در چنین زمان‌هایی حادثه‌ای برای شما رخ داد و از نظر جانی یا مالی خسارت دیدید، کارفرما موظف است که خسارت شما را جبران کند.

به چه حوادثی، حوادث ناشی از کار گفته می‌شود؟

حوادثی که در محل کار رخ می‌دهند انواع مختلفی دارند. برای آشنایی بیشتر شما با این موارد در ادامه آنها را به شما معرفی می‌کنیم و درباره آنها توضیحاتی ارائه می‌دهیم:

1. حوادث مربوط به ابزارآلات و تجهیزات
   این نوع حوادث ممکن است در حین کار با ابزارآلات و ماشین آلات در کارخانه‌ها رخ دهند. مثلا ممکن است انگشت کارگر خط تولید در دستگاه گیر کند یا قطع شود.
2. حوادث کار با مواد شیمیایی
   اگر در محیطی کار می‌کنید که با مواد شیمیایی، گازها، بخارات سمی و… سروکار دارید ممکن است دچار سوختگی، گازگرفتگی، خفگی، مسمومیت و… شوید.
3. حوادث محیطی
   اختلالات محیطی مانند لغزنده بودن، اتصالی کردن سیم‌های برق، سرما و… می‌توانند منجر به آسیب کارکنان شوند.
4. حوادث مربوط به کامل نبودن تجهیزات
   گاهی اوقات کارفرماها به تجهیزات ایمنی اهمیت نمی‌دهند و به همین دلیل تجهیزاتی مانند کپسول آتش نشانی یا جعبه کمک‌های اولیه نمی‌خرند. همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای کارکنان یا حتی خود کارفرما شود.
5. حوادث مثل سرایت کردن بیماری‌های عفونی
   افرادی که در آزمایشگاه‌ها یا بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کار می‌کنند ممکن است در معرض عوامل بیماری زا مانند عفونت و ویروس قرار بگیرند. این موارد هم در دسته حوادث ناشی از کار قرار می‌گیرد.

تعریف حادثه ناشی از کار در قانون تامین اجتماعی

طبق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی، هر گونه حادثه‌ای که در محیط کار، در زمان رفتن به محیط کار یا برگشتن به خانه، در زمان انجام ماموریت‌های کاری خارج از محل کار، در زمان مراجعه به مراکز درمانی در ساعت کاری یا هنگام کمک به سایر کارکنان رخ دهد در دسته حوادث ناشی از کار قرار می‌گیرد.
این قانون را سازمان تامین اجتماعی وضع کرده و تمام کارفرمایان و کارکنان باید طبق آن عمل کنند. اگر در چنین شرایطی برای کارکنان اتفاقی بیفتد کارفرما وظیفه دارد که خسارات وارده را جبران کند. اگر کارکنان بیمه باشند، شرکت بیمه گذار خسارت‌ها را جبران خواهد کرد. درباره قرارداد کار بیشتر مطالعه کنید.

نقش بیمه تأمین اجتماعی در حوادث ناشی از کار

یک کارفرما موظف است که تمام کارکنان خود را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهد. این مورد یکی از قوانین کار است و کارفرمایی که این کار را انجام ندهد متخلف محسوب می‌شود.
بعد از اینکه کارفرما کارکنان خود را بیمه کرد، مسئولیت تامین اجتماعی آغاز می‌شود. اگر حادثه‌ای در محیط کار رخ دهد و هر گونه آسیبی به کارکنان وارد شود، بیمه تامین اجتماعی موظف به پرداخت خسارات وارده است. این خسارت‌ها می‌توانند جانی، مالی، درمانی، حق و حقوق زمان بیکاری و… باشند.

مسئولیت کیفری کارفرما در حوادث ناشی از کار

اگر کارفرما تمام کارکنان خود و همچنین محیط کاری آنها را بیمه کرده باشد و تمام تجهیزات ایمنی را هم برای آنها آماده کرده باشد در قبال حوادث ناشی از کار مسئولیتی نخواهد داشت.
در مقابل، اگر کارفرما کارکنان و محیط کار را بیمه نکرده باشد، تجهیزات ایمنی را آماده نکرده باشد، دستگاه‌ها و ماشین آلات را بررسی و به روز نکرده باشد و حادثه‌ای به دلیل قصور او رخ دهد، تمام خسارت‌ها بر عهده او خواهد بود. مسئولیت کیفری کارفرما در چنین شرایطی هم شامل حبس، پرداخت دیه و ارش است که با توجه به میزان مقصر بودن او از طرف دادگاه تعیین می‌شود.

چگونه تقصیر کارفرما یا کارگر در حادثه مشخص می‌شود؟

اگر در محیط کار حادثه‌ای رخ دهد این کارشناس رسمی دادگستری است که می‌تواند مقصر اتفاقات را مشخص کند. بعد از اینکه یک کارگر یا کارمند دچار حادثه‌ای در محل کار می‌شود، باید به اداره کار و امور اجتماعی گزارش دهد. سپس مقامات قضایی به پرونده فرد رسیدگی می‌کنند و در صورت نیاز از افرادی به عنوان کارفرما یا شاهدین می‌خواهند که به دادگاه بروند.
البته اگر شخص بیمه باشد که تمام خسارات را شرکت بیمه پرداخت می‌کند. در غیر این صورت فرد باید از کارفرمای خود شکایت کند.

در چه صورت کارگر مقصر شناخته می‌شود؟

مقصر حوادث را طبق قانون کار بر اساس عوامل مختلف مثل عدم توجه به نکات ایمنی، داشتن یا نداشتن تجهیزات ایمنی و… مشخص می‌کنند. حالا اگر کارفرما تمام موارد ایمنی را رعایت کرده باشد، محل کار دارای تمام تجهیزات ایمنی باشد، تمام دستگاه‌ها و ماشین آلات کارخانه بی عیب و نقش باشد و حادثه‌ای رخ دهد ممکن است کارگر مقصد شناخته شود.
اگر کارگر نکات ایمنی را رعایت نکند، خواب آلوده باشد، با گوشی سرگرم شده باشد، مواد مخدر مصرف کرده باشد یا هر قصوری انجام دهد و حادثه‌ای اتفاق بیفتد مسئولیت‌ها با خود او خواهد بود.

نقش بازرسی اداره کار در پیگیری حادثه

بعد از اینکه فرد گزارش حادثه را به اداره کار بدهد، این اداره یک بازرس را به محل حادثه می‌فرستد. بازرس اداره کار بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. اگر همه چیز مشخص باشد که بازرس گزارش خود را کامل می‌کند. در غیر این صورت ممکن است لازم باشد که به اداره آگاهی یا دادسرا برود تا بتواند پرونده کامل حادثه را بخواند. بعد از اتمام این مراحل بازرس یک گزارش کامل تنظیم می‌کند و آن را به امضای افراد بالادست می‌رساند. سپس این گزارش برای صدور رای نهایی در اختیار مراجع قضایی قرار می‌گیرد.

مراحل قانونی رسیدگی به حادثه ناشی از کار

اگر حادثه‌ای در محل کار رخ دهد کارفرما وظیفه دارد که مراحل زیر را برای رسیدگی به حادثه دنبال کند:

• اطلاع دادن به مراکز امدادی و درمانی مانند آتش نشانی، اورژانس و…؛
• اطلاع دادن به اداره کار و امور اجتماعی برای بررسی حادثه؛
• اطلاع رسانی به شرکت بیمه گذار.

اگر کارفرما این اقدامات را انجام ندهد یا اینکه اصلا کارکنان را بیمه نکرده باشد، این کارکنان هستند که می‌توانند از او به اداره کار شکایت کنند. سپس این شکواییه توسط این اداره و مراجع قضایی بررسی و به آن رسیدگی می‌شود.

چه مدارکی برای شکایت یا مطالبه دیه نیاز است؟

برای شکایت از کارفرما یا مطالبه دیه از او یا شرکت بیمه کننده به یک سری مدارک نیاز است که عبارت‌اند از:

• مدارک شناسایی کارگر و کارفرما؛
• گزارش مربوط به محل حادثه؛
• گزارش ارائه شده توسط مامور انتظامی، اورژانس، آتش نشانی و…؛
• نامه پزشکی قانونی؛
• نامه استشهاد سایر کارکنان.

شکایت از کارفرما بابت حادثه ناشی از کار

اگر به عنوان کارگر یا کارمند مطمئن هستید که کارفرما در حادثه‌ای که رخ داده مقصر است، باید از او شکایت کنید تا بتوانید حق و حقوق خود را بگیرید. به این منظور باید به همراه مدارکی که در بالا به آن اشاره کردیم به اداره کار و امور اجتماعی شهر خود مراجعه و یک شکواییه تنظیم کنید.
مسئولان اداره کار این شکایت را بررسی می‌کنند و سپس آن را در اختیار مراجع قضایی قرار می‌دهند. سپس برای شما ابلاغیه ارسال می‌کنند تا برای رسیدگی به پرونده به دادگاه بروید.

مهلت پرداخت دیه حادثه حین کار

حوادث حین کار ممکن است در سه دسته جرمی قرار بگیرند که مهلت پرداخت دیه در هر کدام از آنها متفاوت است. در ادامه این جرائم و مهلت پرداخت دیه در هر کدام را برای شما آورده‌ایم:

• جرائم عمدی
  یک سال قمری که دیه باید به طور کامل پرداخت شود؛
• جرائم شبه عمد
  دو سال قمری که در هر سال باید نصف دیه پرداخت شود؛
• جرائم خطای محض
  سه سال قمری که دادگاه درباره مبالغ هر سال تصمیم می‌گیرد.

میزان دیه حوادث ناشی از کار در ماه‌های حرام و عادی

دیه کامل انسان در ماه‌های حرام دو برابر دیه در ماه‌های عادی و غیر حرام است. اگر حادثه در محیط کار در کاه‌های حرام رخ دهد شرکت بیمه گذار یا کارفرما یا هر فردی که مقصر است، باید دو برابر دیه عادی را به ازای جان یک انسان بپردازد.
نکته مهم این است که دیه اعضای بدن در ماه‌های حرام دو برابر نمی‌شود و افراد مقصر باید دیه عادی را پرداخت کنند.

محاسبه دیه و ارش حوادث ناشی از کار در سال ۱۴۰۴

بحث مقدار دیه حوادث محیط کار بسیار مفصل است و با توجه به میزان آسیب از طرف دادگاه مشخص می‌شود. میزان دیه هر عضو از بدن در حوادث ناشی از کار را در جدول زیر برای شما آورده‌ایم: