همه چیز راجع به هیئت تشخیص و حل اختلاف اداره کار!

کارکرد هیئت تشخیص و حل اختلاف اداره کار نه تنها در حل و فصل اختلافات موجود مؤثر است، بلکه به عنوان یک مرجع پیشگیری‌کننده از بروز اختلافات جدید نیز عمل می‌کند. با ارائه مشاوره‌ها و راهنمایی‌های لازم به طرفین، این هیئت تلاش می‌کند تا از بروز مشکلات و اختلافات جدید جلوگیری کرده و محیطی سالم و دوستانه را در روابط کارگری و کارفرمایی برقرار سازد.

برخی از افراد هنگام ثبت شکایت و مشخص شدن تاریخ جلسه هیئت تشخیص هیچ‌گونه آشنایی با این جلسه ندارند. آنها اصلاً نمی‌دانند که در این جلسه باید چه حرف‌هایی را بزنند و چه مدارکی را با خود ببرند؟ در ادامه قصد داریم توضیحات کاملی را در ارتباط با هیئت تشخیص در اداره کار برای‌تان بیان کنیم تا اگر مسیر شما هم روزی به این جلسه رسیدگی افتاد از قبل آشنایی کاملی با آن داشته باشید.

وظایف هیئت تشخیص اداره کار

هنگامی که رابطه کاری میان کارگر و کارفرما برقرار می‌شود یک قرارداد کاری بر اساس مفاد قانونی نیز میان آنان به اجرا در می‌آید. این قرارداد به امضای هر دو طرفین (کارگر و کارفرما) می‌رسد. بر اساس این توافق نامه، کارگر و کارفرما هر دو باید به تعداد مشخصی از وظایف در مقابل یکدیگر عمل کنند. گاهی اوقات در انجام این وظایف کوتاهی پیش می‌آید یا بر اثر دلایل گوناگون بین کارگر و کارفرما اختلافاتی شکل می‌گیرد.

در ابتدا حل اختلاف بین کارگر و کارفرما را به شورای اسلامی یا انجمن‌های صنفی کارگران می‌سپارند. اگر در این مرحله اختلافات حل نشد مرحله بعدی هیئت تشخیص اداره کار است.

برای آن که حل مشکل خود را به هیئت تشخیص در اداره کار بسپارید ابتدا باید فرایند شکایت در اداره کار را در پیش بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد شما را ارجاع می‌دهیم به مقاله شکایت در اداره کار. شکایت مراحل متفاوتی دارد. در مرحله اول ابتدا باید احراز هویت خود را در دفاتر پیشخوان انجام دهید. سپس شکایت خود را در سامانه جامع اداره کار ثبت کنید.

در انتهای فرایند شکایت، تاریخ یک جلسه در اداره کار تعیین می‌شود. این جلسه توسط هیئت تشخیص اداره کار برگزار خواهد شد. سه نفر در این هیئت حضور دارند؛ یک نفر نماینده قانونی کارگر، یک نفر نماینده قانونی کارفرما، یک نفر نماینده کار و وزارت امور اجتماعی. البته علاوه بر این افراد هنگام تشکیل جلسه هیئت تشخیص خود کارگر و کارفرما نیز حضور دارند. نماینده کارگران را کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار انتخاب می‌کنند. نماینده کارفرما نیز توسط کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایان استان انتخاب می‌شود.

نحوه رسیدگی شکایات در هیئت تشخیص و حل اختلاف

حال نوبت به نحوه رسیدگی هیئت تشخیص برای حل اختلاف کارگر و کارفرما می‌رسد. هیئت تشخیص پرونده‌ای را که در صورت عدم سازش بین کارگر و کارفرما به آنها ارائه شده است را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این مرحله هیئت تشخیص به نوبت مدارک کارگر و مدارک کارفرما را دریافت می‌کند. در جلسه، کارگر خواهان و کارفرما خوانده است. کارفرما و کارگر هردو باید در سامانه اداره کار عضو شده باشند. در جلسه هیئت تشخیص اگر تمامی اعضا حضور نداشته باشند عدم رسمیت جلسه اعلام خواهد شد و سپس تاریخ بعدی برای تشکیل جلسه هیئت تشخیص اداره کار مشخص می‌شود. سپس اعضا در آن تاریخ در جلسه تشخیص حضور پیدا می‌کنند.

لازم است بدانید که در تشکیل جلسه هیئت  تشخیص ابتدا خواهان تمام حرف‌های خود را می‌زند، مدارک خود را ارائه می‌کند و دفاعیه را ارائه می‌دهد. بعد از آن نوبت به خوانده می‌رسد. در این مرحله کارفرما نیز باید دفاع کند و مدارک مربوط به شرکت یا کارگاه را به هیئت ارائه دهد. از جمله این مدارک می‌توانیم به روزنامه رسمی برای شرکت‌ها اشاره کنیم. مدارکی که کارگر و کارفرما به هیئت تشخیص ارائه می‌دهند بسته به شرایط گوناگون و افراد متفاوت متغیر است. اما به طور کلی کارگر و کارفرما برای رابطه اثبات کارگری و کارفرمایی می‌توانند لیستی از واریزی‌های حقوق ماهانه و یا لیست بیمه از این دست مدارک را به اداره کار ارائه کنند. اگر بخواهیم وظایف هیئت تشخیص را به صورت مجزا خلاصه و ساده برایتان بیان کنیم می‌توانیم بگوییم که هیئت تشخیص داوری لازم را انجام و رأی مربوطه را نسبت به اختلاف به وجود آمده بین کارگر و کارفرما صادر می‌کند. علاوه بر این مورد، هیئت تشخیص بعد از وارسی کردن و رسیدگی اخذ تصمیم پیرامون معاهدات کاری را به انجام می‌رساند.

سازش طرفین در هر مرحله از شکایت امکان‌پذیر است. البته سازش در اداره کار اینگونه نیست که با هر شرایطی که خودتان بخواهید آن را انجام دهید. بلکه در سازش نیز هیئت تشخیص اعلام نظر می‌کند و حداقل حقوق طرفین باید رعایت شود.

گاهی اوقات نیز هیئت تشخیص نظر به تجدید وقت می‌دهد. در برخی از شرایط لازم است که در مدت زمان خاصی بازرس‌ها تحقیق لازم را انجام دهند تا رأی به درست‌ترین شکل ممکن صادر شود.

مدت زمان رأی هیئت تشخیص اداره کار

زمان اجرای رای هیئت تشخیص به عوامل متفاوتی بستگی دارد. به طور مثال رای هیئت  تشخیص اگر برای بازگشت کارگر به کار باشد کارفرما موظف است ظرف مدت ۱۰ روز این رأی را به اجرا در بیاورد. علاوه بر آن گاهی اوقات کارگر برای دریافت تسویه حساب، سنوات، عیدی، مابه‌التفاوت حقوق و یا حق مرخصی اقدام می‌کند. در این صورت اگر رأی به نفع کارگر صادر شود کارفرما موظف است ظرف مدت یک ماه مبالغ را به کارگر پرداخت کند و رأی را به اجرا در بیاورد.

پیگیری رأی هیئت تشخیص اداره کار

رأی مربوطه ممکن است به نفع کارگر یا کارفرما باشد. در این مرحله هر کدام از این افراد می‌توانند به رأی صادر شده اعتراض کند. لازم است بدانید که بعد از شکایت، افراد ۱۵ روز وقت دارند تا به رأی صادر شده اعتراض بزنند. بعد از اعتراض، تعیین وقت شده و تشکیل جلسه حل اختلاف در اداره کار صورت می‌گیرد.

رأی صادر شده ظرف مدت ۱۵ روز باید به اجرا در بیاید. اگر طی مدت این ۱۵ روزی یکی از طرفین به رأی صادر شده اعتراض بزنند این مدت طولانی تر خواهد شد و بعد از تشکیل جلسه حل اختلاف رأی قطعی صادر می‌شود.

در نمونه رأی هیئت تشخیص اداره کار موارد متعددی نوشته شده است. از جمله این موارد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کرد:

• مرجع صادرکننده و تاریخ صدور رأی
• نام و نام خانوادگی خواهان و خوانده یا نمایندگان آنها
• موارد خواسته خواهان و خوانده به تفکیک و اعلام نظر مستدل راجع به هر یک از آنها
• مستندات قانونی برای صدور رأی
• امکان قابلیت اعتراض به رأی
• مهلت اعتراض.

فرض کنید کارفرما لازم است مبلغ معینی را بابت تسویه کامل به کارگر پرداخت کند و این مورد در صدور رأی نیز آورده شده است اما تحت شرایطی کارفرما از انجام رأی صادر شده خودداری می‌کند. در این شرایط اجرای رأی به عهده اجرای احکام دادگستری می‌افتد و قطعاً به اجرا در می‌آید.

هیئت حل اختلاف اداره کار چگونه است

هیئت حل اختلاف در اداره کار از ۹ نفر تشکیل شده است. ۳ نفر نماینده کارگر، ۳ نفر نماینده کارفرما و ۳ نفر نماینده دولت همچنین کارگر و کارفرما یا وکیل حقوقی آن‌ها نیز در این جلسه حضور پیدا می‌کنند. لازم است که آنها حتماً در جلسه حل اختلاف حضور داشته باشند و از حق خود دفاع کنند.

اگر اختلاف بین کارگر و کارفرما از طریق سازش حل نشود ابتدا در هیئت تشخیص اداره کار مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر هیئت تشخیص نیز رأی صادر کند و کارگر یا کارفرما به آن اعتراض داشته باشند حل اختلافات بین این دو به عهده هیئت حل اختلاف اداره کار می‌افتد. این هیئت ۹ نفره بر اساس قانون، اختلافات و علت آنها را بررسی می‌کنند.

وظایف هیئت حل اختلاف اداره کار

هیئت حل اختلاف می‌‌توانند پرونده‌هایی که بعد ازصادر شدن رأی توسط هیئت تشخیص به آنها اعتراض شده است را مورد بررسی قرار دهند. بعد از اینکه این پرونده را بررسی کردند و در جلسه هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما به دفاع پرداختند، رأی قطعی را برایشان صادر می‌کنند. علاوه بر آن، رسیدگی به اختلافات مربوط به طرح طبقه بندی مشاغل نیز بر عهده هیئت حل اختلاف اداره کار است. رسیدگی بدوی به تقاضای فرد بیمه شده بیکار با دلیل موجه برای عدم اعلام بیکاری نیز به عهده هیئت حل اختلاف است. به طور کلی می‌توانین بگوییم که هیئت حل اختلاف یک هیئت تجدید نظر است که رأی صادر شده توسط هیئت تشخیص را مجدداً بررسی می‌کند.

نحوه اعتراض به رأی هیئت حل اختلاف اداره کار

رأی‌ های صادر شده توسط هیئت حل اختلاف قابل اعتراض نیستند. با این حال در شرایطی خاص، کارگر یا کارفرما می‌توانند دادخواست نقض رأی صادر شده از نهاد هیئت حل اختلاف را به یکی از شعب دیوان عدالت اداری ارائه کنند.

البته باید بدانید که رأی هیئت حل اختلاف لازم الاجرا است. یعنی حتی در شرایط مراجعه به دیوان عدالت اداری نیز اجرای رأی، متوقف نمی‌شود. اگر هر دو طرف بخواهند مانع از اجرای رأی هیئت تشخیص بشوند می‌توانند درخواست توقف اجرای رأی را نیز به دیوان عدالت اداری ارائه بدهند. اگر در طی این فرایند به مشکل برخوردید می‌توانید با متخصصان ما در ارتباط باشید. برای دریافت وقت مشاوره از سمیه عبدالوند روی لینک زیر کلیک کنید.